Onderzoek naar de ontwikkeling van kinderen van ouders met schizofrenie of bipolaire stoornis.
Wat is het BRIDGE onderzoek?
Aan het BRIDGE onderzoek doen kinderen en jongeren die (een) ouder(s), broer, zus of andere familieleden hebben met een bipolaire stoornis of schizofrenie mee. Deze kinderen hebben een verhoogd risico om een psychiatrische aandoening te ontwikkelen. Onbekend is echter welke factoren hierin een rol spelen: wat zijn risicofactoren en wat zijn beschermende factoren? Deze vragen staan in dit onderzoek centraal. Zowel de invloed van biologische, psychologische als sociale factoren zal onderzocht worden. Ook kinderen zonder familieleden met psychiatrische problemen doen mee.
Wat is het doel van het onderzoek?
Een psychose, een bipolaire stoornis en schizofrenie zijn psychiatrische ziektes waarbij veel factoren een rol (kunnen) spelen. Kinderen van ouders met een bipolaire stoornis of schizofrenie hebben een verhoogd risico om zelf ook een psychiatrische aandoening te ontwikkelen. We weten alleen niet goed hoe dat komt. In dit onderzoek willen wij uitzoeken hoe kinderen van ouders met een psychose, schizofrenie of een bipolaire stoornis zich ontwikkelen, en welke invloed dit heeft op het eventueel ontwikkelen van psychiatrische problemen bij hen op basis van (de ontwikkeling van) de hersenen.
Ook willen we graag onderzoeken hoe deze kinderen zich ontwikkelen en omgaan met stressvolle levensgebeurtenissen. Om dit goed te kunnen doen willen we kinderen van ouders met een bipolaire stoornis of schizofrenie vergelijken met kinderen die ouders hebben zonder een psychiatrische aandoening.
Wie kunnen aan het onderzoek meedoen?
Toen dit onderzoek in 2010 startte, richtten we ons op kinderen in de leeftijd van 8-18 jaar die een ouder(s), broer/zus of andere familieleden hebben met een psychotische stoornis, schizofrenie of een bipolaire stoornis. Daarnaast deden er ook kinderen mee van ouders zonder psychiatrische diagnoses in de familie.
Op het moment benaderen wij BRIDGE deelnemers met de vraag of zij mee willen doen aan de nieuwe meting in het Erasmus MC Rotterdam. Ook willen we de biologische ouders van deze deelnemers vragen om mee te doen aan de nieuwe meting. Deelname aan de nieuwe meting is alleen mogelijk als zij hebben meegedaan aan een eerdere meting van BRIDGE.
Hoe zit het onderzoek in elkaar?
BRIDGE is begonnen in 2010. Tussen 2010 en 2017 vond de eerste meting plaats waarbij de kinderen vragenlijsten hebben ingevuld en geïnterviewd zijn. Ook is er een MRI-scan van de hersenen gemaakt. Zowel bij de ouders als het kind is bloed afgenomen voor genetisch onderzoek. Tenslotte hebben ouders vragenlijsten ingevuld en zijn zij geïnterviewd over hun kind. Deze metingen zijn tussen 2015 en 2019 herhaald. Ongeveer 90% van de deelnemers heeft toen weer meegedaan.
In 2017 startte het MARIO onderzoek (http://www.mario-project.nl). De derde meting van BRIDGE is hier ondergebracht. In tegenstelling tot BRIDGE wordt er in het MARIO-project geen MRI-scan gemaakt van de deelnemers. Maar in 2022 hebben de onderzoekers financiering gekregen om bij de BRIDGE deelnemers alsnog een derde MRI-scan van de hersenen te maken. Daarnaast wordt er dit keer ook aan de ouders gevraagd of zij in de MRI scanner willen, zodat we ook van hen hersenfoto’s kunnen maken. Voor deze derde MRI meting kom je naar het Erasmus MC in Rotterdam. De MRI-scan duurt maximaal een uur. Naast de MRI-scans willen we ook graag weten hoe het met jullie gaat. Om deze reden vragen wij of de deelnemers ook mee willen doen met het MARIO onderzoek, waar de vragenlijsten en interviews zullen worden afgenomen.
Wij vragen aan de deelnemers van BRIDGE die ook meedoen aan het MARIO-project toestemming om de data van MARIO te koppelen aan BRIDGE, zodat wij niet alleen weten hoe de hersenen er uit zien, maar ook hoe het met ze gaat.
Wat zijn de onderdelen van het onderzoek?
Het onderzoek vindt plaats in het Erasmus MC Rotterdam
Onderdeel 1: MRI voorbereidingen
Voordat er een MRI scan van de hersenen gemaakt kan worden is het belangrijk om met de onderzoeker te kijken of dit wel mogelijk is. MRI (magnetic resonance imaging) is een methode om beeldinformatie te krijgen over het menselijk lichaam. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een sterk magneetveld en radiogolven, daarom mogen er geen metalen in of op het lichaam aanwezig zijn als je in de scanner gaat. Hier vraagt de onderzoeker telefonisch naar en bij de visite wordt er ook een vragenlijst over ingevuld. Ook nemen we een korte vragenlijst af over de handvoorkeur van de proefpersoon tijdens alledaagse activiteiten en het medicijngebruik.
Onderdeel 2: MRI-scan
Tijdens het onderzoek ligt de proefpersoon op een tafel. Deze tafel wordt in een soort tunnel geschoven. Tijdens de scan is het de bedoeling om zo ontspannen mogelijk te blijven liggen en niet te bewegen. De scanner maakt een hard geluid en daarom krijgt de proefpersoon oordopjes in en een koptelefoon op. Via een microfoontje kan de proefpersoon praten met de laboranten die de scanner bedienen, ook kan er iemand aanwezig zijn in de scanruimte indien dit gewenst is. De MRI-scan duurt maximaal een uur.
Het MRI onderzoek is pijnloos, ongevaarlijk en onschadelijk. Meer informatie over de gang van zaken bij het maken van MRI scans vindt u hier.
Is het onderzoek eenmalig?
Ja. In het ideale geval zien we alle kinderen elke drie jaar opnieuw, maar het staat de deelnemer vrij om hier wel of niet aan mee te doen. Om deze reden tekent de deelnemer ook elke keer een nieuw toestemmingsformulier. Elke nieuwe meting is mede afhankelijk van de aanwezigheid van financiering om het onderzoek uit te voeren. Wanneer de deelnemer meedoet aan dit onderzoek ontvangt zij vanzelf een uitnodiging als het zover is. De deelnemer kan altijd aangeven dat ze niet meer mee wil doen aan nieuwe metingen.
Hoe zit het met de privacy als mijn patiënten aan dit onderzoek meedoen?
Het onderzoek is in 2009 goedgekeurd door de Medisch Ethische Commissie van het UMC Utrecht. In 2019 is het Erasmus MC toegevoegd als deelnemend centrum aan het toen geldende onderzoeksprotocol, omdat de hoofdonderzoekers van BRIDGE verhuisd waren van het UMC Utrecht naar het Erasmus MC. De nieuwe meting is in 2023 goedgekeurd door de Medisch Ethische Commissie van het Erasmus MC. Voor beide ziekenhuizen geldt dat alle gegevens gecodeerd worden en anoniem worden verwerkt in wetenschappelijke publicaties.
Na afloop van de studie worden de gegevens tenminste 15 jaar bewaard. De resultaten van de studies zullen tussentijds teruggekoppeld worden via nieuwsbrieven. De resultaten die we vinden, kunnen we niet bij elke proefpersoon zien; het zijn gemiddelden. Mocht u interesse hebben in de nieuwsbrieven, dan kunt u ons mailen.
Wat doen wij met alle informatie?
De informatie die het onderzoek oplevert gebruiken wij om beter te kunnen begrijpen hoe kinderen van ouders met een bipolaire stoornis of schizofrenie zich ontwikkelen. Daarmee hopen we hen in de toekomst beter te kunnen helpen.
Alle gegevens worden anoniem verwerkt: persoonlijke gegevens kunnen dus alleen door een kleine, specifieke groep worden bekeken na toestemming van de deelnemer. Deze groep bestaat uit de onderzoekers, een controleur of monitor die voor het Erasmus MC werkt en nationale toezichthoudende autoriteiten, zoals bijvoorbeeld de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.
Uiteindelijk gebruiken wij de gegevens van alle deelnemers om wetenschappelijke artikelen en rapporten te schrijven. Zo kunnen andere onderzoekers, artsen en behandelaren mensen in andere ziekenhuizen over de hele wereld ook op de hoogte blijven van de resultaten. In deze artikelen staat dus alleen informatie over de hele groep; we delen hierin nooit informatie over individuele deelnemers.
Wat zijn de voordelen van meedoen aan dit onderzoek?
Meedoen aan het onderzoek levert geen voordeel op voor de deelnemers. Wel kan deelname leiden tot betere diagnostiek. Voor het meedoen aan het onderzoek ontvangen de deelnemers (naast reiskosten vergoeding) ook een financiële vergoeding in de vorm van kado bonnen.
Mochten er tijdens het onderzoek gegevens naar voren komen die voor behandeling van belang zijn, dan wordt de huisarts hiervan op de hoogte gesteld.
Hoe is de aansprakelijkheid voor dit onderzoek geregeld?
Het Erasmus MC heeft als verrichter (opdrachtgever) van dit onderzoek een risicoverzekering afgesloten voor proefpersonen die meedoen aan wetenschappelijk onderzoek. Als u wilt kunnen we u de verzekeringsbrief toesturen. Informatie van de verzekeraar staat altijd in de informatiebrief die we kinderen en ouders sturen.
Heeft u nog vragen?
Vragen over het onderzoek beantwoorden wij graag. Onze contactgegevens vindt u hier. Indien u wilt overleggen met een onafhankelijk arts, die niet bij de uitvoering van het onderzoek betrokken is, kunt u contact opnemen met dr. Wanda Tempelaar. Zij is bereikbaar via het algemene polikliniek telefoonnummer: (010)7040209.